05 Sport, cultuur en recreatie

5.1-5.2 Sport en bewegen

Inleiding Sport en bewegen

We ondersteunen een gezonde leefstijl, ruimte om te sporten, bewegen, spelen, ontmoeten en leefbaarheid in wijken en buurten voor alle inwoners. Dit doen we samen met inwoners, verenigingen en andere maatschappelijke partners.

Wat willen we bereiken?

Door het faciliteren en stimuleren van sport en bewegen leveren wij een bijdrage aan een gezonde leefstijl voor onze inwoners. Het speelt daarmee een belangrijke rol in preventie. Tevens werken we met sport en bewegen aan een vitale samenleving.

Door sport en bewegen kunnen onze inwoners zichzelf ontplooien en hun talenten ontdekken. Dit kan bij een vereniging, via gymlessen op school of in de openbare ruimte. We willen de mogelijkheden voor sport en bewegen laagdrempelig en toegankelijk houden met een veilige openbare ruimte die uitnodigt om te bewegen, spelen en ontmoeten. Voor iedereen in onze inclusieve gemeenschap.

5.3 Cultuur

Inleiding Cultuur

Cultuur is belangrijk voor individuen en de samenleving als geheel. Het draagt bij aan persoonlijke ontwikkeling, welzijn en sociale cohesie.

Wat willen we bereiken?

Het is belangrijk dat de inwoners van Waalre voldoende mogelijkheden hebben om zich te ontplooien en te ontdekken waar ze goed in zijn.

Dat kan door te sporten en bewegen. Maar ook door muziek te maken, te dansen, toneel te spelen of op een andere manier creatief te zijn: in verenigingsverband of zelfstandig. Er is een samenhangend aanbod. We willen de mogelijkheden voor bewegen, sport en cultuur laagdrempeliger en toegankelijker maken. Sport- en cultuurvoorzieningen moeten voor iedereen in onze inclusieve gemeenschap bereikbaar en toegankelijk zijn.

5.6 Media

Inleiding Media

De media- en bibliotheekvoorzieningen hebben een belangrijke rol voor de inwoners van Waalre. Ze bevorderen gelijke toegang tot informatie, stimuleren leesvaardigheid en digitale geletterdheid, en dragen bij aan persoonlijke ontwikkeling en sociale cohesie.

Wat willen we bereiken?

De lokale omroep (een wettelijke verplichting) houdt Waalrenaren op de hoogte van lokaal nieuws in Waalre en omgeving.

Een lokale omroep verzorgt het publieke media-aanbod voor Waalre. Het voorziet in de behoefte van inwoners van de gemeente op het gebied van nieuws en informatie uit de nabije woon- en leefomgeving. Daarnaast vervult de lokale omroep een waakhondfunctie voor de lokale politiek en het bestuur. De omroep heeft een verbindende functie binnen de gemeente.

Het commissariaat voor de media heeft Studio040 aangewezen als lokale omroep voor Waalre

De bibliotheek zorgt voor leesbevordering, taalontwikkeling en mediawijsheid bij kinderen op basisscholen en volwassenen.

Volgens de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) en het Bibliotheekconvenant 2024–2027 vervullen openbare bibliotheken een cruciale rol in de samenleving. Ze zijn al lang niet meer alleen uitleenpunten voor boeken, maar multifunctionele centra met maatschappelijke taken. Hier zijn de belangrijkste functies zoals erkend door VNG en vastgelegd in het convenant:

Kennis & Informatie: Bibliotheken bieden toegang tot boeken, digitale bronnen, en organiseren informatiebijeenkomsten over thema’s als gezondheid, duurzaamheid en vrijwilligerswerk.
Educatie & Ontwikkeling: Ze ondersteunen een leven lang leren, met taalcursussen, lessen mediawijsheid en platforms voor persoonlijke ontwikkeling.
Leesbevordering: Door initiatieven zoals ‘de Bibliotheek op school’, voorleesmiddagen en leesclubs stimuleren ze lezen, vooral onder jongeren.
Digitale Inclusie: Via Informatiepunten Digitale Overheid (IDO’s) helpen ze burgers met digitale vaardigheden en toegang tot overheidsdiensten.
Ontmoeting & Dialoog: Bibliotheken zijn plekken voor debat, sociale interactie en culturele activiteiten zoals themacafés, quizzen en verkiezingsdebatten.

5.7 Openbaar groen

Inleiding Openbaar groen

De groene uitstraling is een noodzakelijk en herkenbaar onderdeel van de gemeente Waalre. Die uitstraling willen we behouden en waar mogelijk versterken. Met de uitvoering van het contract Integraal Beheer Openbare Ruimte (IBOR) versterken we ook de biodiversiteit en de kwaliteit van de openbare ruimte. Dat draagt weer bij aan de leefbaarheid. Het karakter van Waalre als aantrekkelijke woon-, verblijf- en werkomgeving blijft hierdoor behouden.

Wat willen we bereiken?

De groene uitstraling als herkenbaar onderdeel van de gemeente Waalre behouden en waar dat kan versterken.

Met de groene uitstraling positioneren we Waalre als aantrekkelijke woon-, verblijf- en werkomgeving. In samenspraak met bewoners komen we tot een integrale en duurzame aanpak van de openbare ruimte. Dat gaat het om behoud of zo mogelijk versterking van de kwaliteit van het openbaar groen en vergroting van de biodiversiteit; ook in het kader van klimaatadaptatie en gezondheid.

Wat mag het kosten? (bedragen x € 1.000)

Bedragen x €1.000

Exploitatie	Realisatie 2024	Begroting 2025 per 01-07-2025	Begroting 2026	Begroting 2027	Begroting 2028	Begroting 2029
Lasten
5.1 Sportbeleid en activering	137	196	157	157	157	157
5.2 Sportaccommodaties	1.846	1.938	1.942	1.939	1.976	1.921
5.3 Cultuurpresentatie, cultuurproductie en cultuurparticipatie	139	97	107	107	107	85
5.5 Cultureel erfgoed	9	14	13	34	13	13
5.6 Media	363	479	496	396	396	396
5.7 Openbaar groen en (openlucht) recreatie	2.040	2.129	2.221	2.097	2.099	2.140
Totaal Lasten	4.534	4.854	4.937	4.730	4.747	4.712
Baten
5.1 Sportbeleid en activering	100	171	69	69	69	69
5.2 Sportaccommodaties	1.019	1.053	1.065	1.065	1.065	1.065
5.3 Cultuurpresentatie, cultuurproductie en cultuurparticipatie	86	11	11	11	11	0
5.6 Media	22	17	17	17	17	17
5.7 Openbaar groen en (openlucht) recreatie	50	15	40	15	15	15
Totaal Baten	1.276	1.266	1.202	1.177	1.177	1.166
Gerealiseerd resultaat	3.258	3.587	3.735	3.553	3.571	3.546

Toelichting

Vergelijking van de bijgestelde begroting 2025 met 2026 en meerjarig levert de volgende verschillen op:

Toelichting verschillen lasten:

5.1 Sportbeleid en activering (voordeel € 39.000)

€ 5.000 nadeel
- Hogere salariskosten als gevolg van indexeringen.
€ 35.000 voordeel
- Incidenteel voordeel voor 2025 voor het aanpassen van huur- en exploitatieovereenkomsten sporthallen.
€ 8.000 voordeel
- Diverse kleine wijzigingen in de uitgaven van de spuk breed.

5.2 Sportaccommodaties (nadeel € 4.000)

€ 12.000 nadeel
- Door prijsstijgingen stijgen de onderhoudskosten van de sporthallen.
€ 29.000 nadeel
- De exploitatieovereenkomst van het beheer van de sporthallen is in 2026 hoger. (zie ook baten ontvangen huren)
€ 29.000 nadeel
- Stijging kosten groenonderhoud sportparken Aalst en Waalre als gevolg van achterstallig onderhoud.
€ 12.000 nadeel
- De kosten van belastingen, verzekeringen, onderhoud en rente stijgen voor sportpark Aalst met € 12.000.
€ 15.000 voordeel
- Lagere energielasten sporthallen 2026.
€ 50.000 voordeel
- Lagere afschrijvingslasten 2026 tov 2025 als gevolg van extra afschrijvingen kunstgrasveld hockey.
€ 13.000 voordeel
- Lagere energielasten sportpark Aalst en Waalre in 2026. (zie ook baten doorberekening energielasten)

Toelichting meerjarenramingen:

Fluctuaties in kosten onderhoud sportparken door werkzaamheden die om de paar jaar uitgevoerd moeten worden.

5.3 Cultuurpresentatie, cultuurproductie en cultuurparticipatie (nadeel € 10.000)

€ 9.000 nadeel
- Door verhoging van subsidies aan muzikale vorming.

€ 1.000 nadeel
- Diverse kleine verschillen.

Toelichting meerjarenramingen:

Geen verschil van betekenis

5.5 Cultureel erfgoed (voordeel € 1.000)

€ 1.000 voordeel
- Geen verschil van betekenis.

5.6 Media (nadeel € 17.000)

€ 17.000 nadeel
- Bibliotheek: Indexering € 17.000.

5.7 Openbaar groen en (openlucht) recreatie (nadeel € 92.000)

€ 14.000 nadeel
- Hogere salariskosten als gevolg van indexeringen en wijzigingen van taken.

€ 27.000 nadeel
- Budget incidenteel verhoogd vanwege nieuwe vangkraal diepenvoorde € 22.000 en een structureel deel vanwege indexeringen.

€ 50.000 nadeel
- Verhoging budget uitbesteding beheer en onderhoud groen vanwege areaaluitbreiding.

€ 1.000 nadeel
- Geen verschil van betekenis.

Toelichting meerjarenramingen:

Stijging van lasten door hogere afschrijvingslasten (incl. rente) op onze investeringen.

Toelichting verschillen baten:

5.1 Sportbeleid en activering (nadeel € 102.000)

€ 21.000 nadeel
- Bij de 1e turap 2025 is een eenmalige bijdrage voor de brede spuk van € 21.000 meegenomen.
€ 81.000 nadeel
- Bij het krediet van het kunstgrasveld Hockey is in 2025 eenmalig de bijdrage van de spuk sport op deze post verantwoord.

5.2 Sportaccommodaties (nadeel € 12.000)

€ 13.000 nadeel
- Lagere doorberekening energiekosten aan buitensportaccommodaties. (zie ook lasten)
€ 25.000 voordeel
- De te ontvangen huren voor de sporthallen worden in 2026 € 25.000 hoger.

5.3 Cultuurpresentatie, cultuurproductie en cultuurparticipatie

Geen verschil van betekenis.

5.5 Cultureel erfgoed

Geen verschil van betekenis.

5.6 Media

Geen verschil van betekenis.

5.7 Openbaar groen en (openlucht) recreatie (voordeel € 25.000)

€ 25.000 voordeel
- Het betreft een incidentele vergoeding voor detachering van een medewerker.

Toelichting meerjarenramingen:

Geen verschil van betekenis.

BBV indicatoren Sport, cultuur en recreatie

Indicator	Omschrijving	Gemeente / referentie	2022	2023	2024	2025
Niet wekelijkse sporters (1x per 4 jaar enquête)	Het percentage inwoners vanaf 19 jaar dat niet wekelijks sport ten opzichte van het totaal aantal inwoners vanaf 19 jaar	Waalre	39,2%	-	34,2%	-
Niet wekelijkse sporters (1x per 4 jaar enquête)	Het percentage inwoners vanaf 19 jaar dat niet wekelijks sport ten opzichte van het totaal aantal inwoners vanaf 19 jaar	Amigo gemeenten (5 gemeenten)	42,5%	-	39,3%	-
Niet wekelijkse sporters (1x per 4 jaar enquête)	Het percentage inwoners vanaf 19 jaar dat niet wekelijks sport ten opzichte van het totaal aantal inwoners vanaf 19 jaar	Gemeenten < 25.000 inwoners	47,9%	-	44,1%	-

5.1-5.2 Sport en bewegen

Inleiding Sport en bewegen

Wat willen we bereiken?

Door het faciliteren en stimuleren van sport en bewegen leveren wij een bijdrage aan een gezonde leefstijl voor onze inwoners. Het speelt daarmee een belangrijke rol in preventie. Tevens werken we met sport en bewegen aan een vitale samenleving.

Wat gaan we daarvoor doen?

5.3 Cultuur

Inleiding Cultuur

Wat willen we bereiken?

Het is belangrijk dat de inwoners van Waalre voldoende mogelijkheden hebben om zich te ontplooien en te ontdekken waar ze goed in zijn.

Wat gaan we daarvoor doen?

5.6 Media

Inleiding Media

Wat willen we bereiken?

De lokale omroep (een wettelijke verplichting) houdt Waalrenaren op de hoogte van lokaal nieuws in Waalre en omgeving.

Wat gaan we daarvoor doen?

De bibliotheek zorgt voor leesbevordering, taalontwikkeling en mediawijsheid bij kinderen op basisscholen en volwassenen.

Wat gaan we daarvoor doen?

5.7 Openbaar groen

Inleiding Openbaar groen

Wat willen we bereiken?

De groene uitstraling als herkenbaar onderdeel van de gemeente Waalre behouden en waar dat kan versterken.

Wat gaan we daarvoor doen?

Wat mag het kosten? (bedragen x € 1.000)

Toelichting

BBV indicatoren Sport, cultuur en recreatie