Paragraaf D Financiering

Het Rijk heeft regels gesteld aan hoe gemeenten en provincies hun geld en kapitaal moeten beheren. Die regels staan in de Wet Fido. Het renterisico brengen we volgens de wet Fido in beeld met behulp van de kasgeldlimiet en de rente risiconorm. 

De kredietlimiet voor de gemeente is bepaald op € 2,5 miljoen voor een periode van maximaal 1 jaar. De gemeente kan € 2,5 miljoen per dag als financiering inzetten van de schatkist. De kredietlimiet kan tussentijds gewijzigd worden. Ten opzichte van voorafgaande jaren is het renterisico weer aanwezig, omdat kasgeldleningen nu een positieve rente hebben. De rente is teruggelopen naar bijna 3% sinds medio 2025. Rentedalingen in 2026 leiden tot een meevaller, rentestijgingen tot een tegenvaller. De verwachting is dat rente in 2026 geleidelijk gaat dalen. Dit betekent ook dat geldleningen goedkoper worden. 

De renterisiconorm heeft als doel om het renterisico van lange termijnfinanciering te beheersen. De renterisiconorm houdt in, dat de jaarlijkse verplichte aflossingen en de renteherzieningen (kapitaallasten) niet meer mogen bedragen dan 20% van het begrotingstotaal bij aanvang van het jaar. Bij een gelijkmatige opbouw van de leningenportefeuille wordt het renterisico op de vaste schuld gespreid over meerdere jaren.

De bedragen aan langlopende leningen waarover gemeente Waalre de komende jaren een renterisico loopt, blijven ruimschoots binnen de wettelijke norm (wet FIDO).

De Wet Fido schrijft ook regels voor over het gebruik van het risicovolle beleggingsinstrument derivaten. Waalre maakt geen gebruik van derivaten.

In onderstaande tabel is de verwachte ontwikkeling van de renterisiconorm voor de komende jaren weergegeven:

Deze wet beoogt dat EU-lidstaten een begrotingstekort (EMU-saldo) hebben van maximaal 3% van het bruto binnenlands product (BBP). Aan dit maximale tekort van 3% hebben, naast de Rijksoverheid, ook de decentrale overheden een aandeel. De EMU-systematiek werkt op een andere manier dan het baten- en lastenstelsel dat gemeenten hanteren. Investeringen tellen bijvoorbeeld niet mee in het stelsel van baten en lasten, daarbij wordt uitgegaan van de kapitaallasten van de investeringen. Investeringen in een jaar tellen echter wel volledig mee in het EMU-saldo. Bij een sluitende begroting kan een gemeente daardoor toch een negatief EMU-saldo hebben. 
Het EMU-saldo van de gemeente Waalre voor 2026 is negatief € 8,871 miljoen, wat betekent dat in EMU-termen de uitgaven groter zijn dan de inkomsten.

Sinds de invoering van het schatkistbankieren moeten gemeenten hun overtollige middelen bij het ministerie van Financiën onderbrengen. Op het moment dat het girale saldo per bank, boven het drempelbedrag uitkomt, zal het meerdere overgeboekt worden naar de Schatkist van het Rijk (Schatkistbankieren). Het huidige rentepercentage dat het Rijk biedt is ongeveer 2% per jaar (datum: 27-6-2025). De omvang van de ontvangen rente is afhankelijk van de omvang van de schatkistrekening. Momenteel wordt er nieuw rijksbeleid gemaakt, om de rentevergoeding te verlagen en dat de mogelijkheid wordt gecreëerd voor negatieve rentes bij schatkistbankieren.
In 2024 is het drempelbedrag ingesteld op € 350.000. Dit voorkomt administratieve handelingen. 
Een paar jaar geleden is er een wijziging geweest voor de berekening van het drempelbedrag. Het drempelbedrag wordt bepaald op 2% van de begroting. Dit betekent bij een begroting van € 50 miljoen, dat het grensbedrag voor de gemeente Waalre € 1 miljoen is. De gemeente Waalre hanteert een drempelbedrag van € 350.000 om het aantal administratieve boekingen te beperken. 

Gemeenten zijn volgens de gemeentewet verplicht een financiële verordening op te stellen. De financiële spelregels waaraan de ambtenaren en het Bestuur zich moet houden, oftewel de uitgangspunten voor het financiële beheer en de inrichting van de financiële organisatie zijn geregeld in de verordening ex artikel 212 Gemeentewet. In de verordening zijn onder andere de algemene doelstellingen voor de financiering (in- en uitgaande geldstroom) en de richtlijnen en limieten van de financieringsfunctie en het risicobeheer opgenomen. De raad heeft op 10 december 2024 een geactualiseerde Financiële Verordening 2024 voor de financiële organisatie vastgesteld. 

Het Treasurystatuut regelt de sturing, de beheersing, de verantwoording en het toezicht op de contante en girale geldstromen en de hieraan verbonden risico's.
In het Treasurystatuut zijn de volgende onderdelen voor gemeente Waalre geregeld:

• treasurybeleid;
• uitvoering treasuryactiviteiten;
• planning- en control cyclus;
• interne en externe controle.

Het Treasurystatuut Waalre is door de Raad vastgesteld. 

Voor de meerjarenramingen 2026-2029 hanteert de gemeente Waalre de volgende uitgangspunten voor treasuryactiviteiten:

• Waalre gaat behoedzaam om met haar financiële middelen. In overeenstemming met de Wet Fido en het Treasurystatuut vindt het uitzetten van geldmiddelen en het aangaan en verstrekken van leningen en garanties alleen plaats voor de uitoefening van de publieke taak. De financiële risico’s voor Waalre zijn daarbij minimaal.
• Op basis van de liquiditeitsbegroting wordt de financieringsbehoefte bepaald. De uitvoering van de financieringsbehoefte dient plaatst te vinden binnen de geldende wet- en regelgeving.

De afgelopen jaren zijn er verschillende langlopende leningen afgesloten om in de financieringsbehoefte te voorzien. 

• In 2017 en 2018 zijn 2 langlopende geldleningen afgesloten voor de aankoop van de Brede School Aalst.
• In april 2018 is een langlopende geldlening afgesloten bij de provincie voor het financieren van een zonnepanelen project.
• In december 2022 is een 10 jarige lening afgesloten van € 10 miljoen aflossingsvrij met een rentepercentage van 0,298%. De lening is afgesloten om de komende jaren aan onze financiële verplichtingen te voldoen.
• In december 2023 is een 10 jarige lening afgesloten van € 5 miljoen aflossingsvrij met een rentepercentage van 3,402%. De rente wordt voor de tweede keer betaald op 30 november 2025. De lening is afgesloten om de komende jaren aan onze financiële verplichtingen te voldoen.
• In Februari 2025 is een 2 jarige lening afgesloten van € 6 miljoen aflossingsvrij met een rentepercentage van 2,595%. De lening heeft een korte looptijd omdat in 2025 en 2026 in totaal 13 miljoen wordt ontvangen van verkopen van onroerend goed. De aflossingsdatum is 26 februari 2027.

Bij een financieringstekort geldt op dit moment een rentepercentage voor kortlopende leningen (< 1 jaar) van ca. 3,15% (maandelijkse kasgeldlening) en voor langlopende leningen (> 1 jaar) van ca. 3,5%. Deze percentages zullen fluctueren als gevolg van het rentebeleid van de ECB en FED. De verwachting is dat de rente de komende jaren geleidelijk zal dalen.

In overeenstemming met het BBV wordt sinds de begroting 2017 binnen Waalre alleen nog gerekend met werkelijke rentelasten. In onderstaand rekenschema staat de prognose voor 2026 voor Waalre opgenomen.

In de begroting 2026 wordt rente toegerekend aan de investeringen, deels o.b.v. werkelijke rente (projectfinanciering), voorgeschreven rente door het Rijk (bij voorziening personele verplichtingen) en op basis van de verwachte boekwaarde 01-01-2026 (omslagrente) .  De werkelijke rente ligt iets lager dan de toegerekende rente van 1% (omslagrente). Hierdoor is het renteresultaat voor 2026 begroot op € 104.000 (positief).