Paragraaf B weerstandsvermogen en risicobeheersing | Begroting 2025 en meerjarenraming 2026 -2028

Waar gaat de paragraaf over?

Waalre is een zelfbewuste, zelfstandige gemeente. Op dit moment staan we echter onder grote financiële druk. Dat beïnvloedt onze financiële positie. In deze paragraaf wordt inzicht verschaft in de financiële positie van Waalre door in te gaan op twee onderdelen:

Risicomanagement en Weerstandsvermogen;
Financiële kengetallen.

Het onderdeel risicomanagement en weerstandsvermogen gaat in op ontwikkelingen binnen en buiten de organisatie die van invloed kunnen zijn op de financiële huishouding, maar nog niet financieel zijn vertaald. Hiervoor wordt ingegaan op de financiële omvang van de aanwezige risico’s, de mogelijkheden om deze financieel af te dekken (beschikbare weerstandscapaciteit) en de relatie daartussen: het weerstandsvermogen (uitgedrukt in een ratio).

In het onderdeel financiële kengetallen wordt ingegaan op de financiële positie van de gemeente Waalre op basis van de uit het Besluit Begroting en Verantwoording (BBV) verplichte kengetallen.

Risicomanagement en weerstandsvermogen

Het weerstandsvermogen van Waalre is het vermogen waarover Waalre beschikt om niet-structurele financiële risico’s op te vangen, zonder dat de uitvoering van de gemeentelijke taken en/of beleid in gevaar komt. Het weerstandsvermogen wordt uitgedrukt in een ratio (beschikbare weerstandscapaciteit/benodigde weerstandscapaciteit). Voor de objectivering van de hoogte van de benodigde weerstandscapaciteit bestaan geen wettelijke normen. Om de ratio te duiden maken we gebruik van de onderstaande waarderingstabel van het Nederlands Adviesbureau voor Risicomanagement (NAR) en de Universiteit van Twente:

Allereerst wordt de conclusie over Waalres weerstandsvermogen weergegeven. Vervolgens wordt toegelicht hoe deze tot stand is gekomen door in te gaan op het benodigde weerstandsvermogen, de inventarisatie en de beoordeling van de risico’s en de beschikbare weerstandscapaciteit.

Waardering

Ratio

Betekenis

123

A

> 2

Uitstekend

B

1,4 - 2

Ruim voldoende

C

1 - 1,4

Voldoende

D

0,8 - 1

Matig

E

0,6 - 0,8

Onvoldoende

F

< 0,6

Ruim onvoldoende

Conclusie

De ratio voor het weerstandsvermogen (beschikbare weerstandscapaciteit / benodigde weerstandscapaciteit in 2025 is voor Waalre 4,87 (€ 13.110.389 / €2.691.300).

In 2024 was het beschikbare weerstandsvermogen (op begrotingsbasis) van Waalre 4,17. In 2025 is deze gestegen naar 4,87. De verhoging wordt met name veroorzaakt door het herzien van de geïnventariseerde risico’s waardoor het risicoprofiel daalt tot € 2.691.300 voor 2025 (reden is dat risico's rondom de bouwgrondexploitatie en hoge inflatie zijn verlaagd). De ratio voor 2025 geeft aan dat de gemeente voor wat betreft het weerstandsvermogen financieel gezond is.

De stille reserves (ad. € 4.952.000) en de fictieve belastingcapaciteit (ad. € 1.500.000) lijken in Waalre niet direct invorderbaar. Als deze buiten beschouwing worden gelaten is het aanwezige weerstandsvermogen nog steeds voldoende met een omvang van € 6,7 miljoen. De ratio laat een stijging zien van 1,87 in de begroting 2024 naar 2,47 in de begroting 2025.

Dit betekent dat ons weerstandsvermogen net financieel gezond is te noemen. Met ons weerstandsvermogen kunnen we (met een zekerheid van 90%) alle geïnventariseerde risico’s opvangen.

In de nota reserves en voorzieningen 2023 die op 24 oktober 2023 is vastgesteld in uw raad, is de ondergrens van het bufferdeel van de algemene reserve bepaald op € 5.000.000 (“ijzeren voorraad”). De Gemeente Waalre voldoet hieraan doordat het jaarrekeningresultaat 2023 is gestort in deze reserve.

Benodigde weerstandscapaciteit

De benodigde weerstandcapaciteit wordt berekend door de optelling van de verwachte financiële omvang van mogelijke risico’s die nog niet op een andere wijze zijn afgedekt door bijvoorbeeld het afsluiten van een verzekering of het opnemen van een voorziening in de begroting. Bij de berekening van de benodigde weerstandscapaciteit gaan we ervan uit dat niet alle risico’s, maar hooguit 90% van alle risico’s, zich tegelijk in één jaar zullen voordoen. Oftewel, 90% van de totale financiële omvang van alle geïdentificeerde risico’s (die niet zijn afgedekt) in dat jaar, dient afgedekt te kunnen worden met onze weerstandscapaciteit.

Inventarisatie en beoordeling van de risico’s

Voor het inzicht in de benodigde weerstandscapaciteit zijn de risico’s van de gemeente Waalre geïnventariseerd, de financiële omvang van deze risico’s bepaald, evenals de mate waarin deze risico’s al zijn afgedekt door voorzieningen, afgesloten verzekeringen of dekking vanuit de begroting.

Voor de berekening van de financiële omvang van de risico’s hebben wij de kans dat een bepaalde gebeurtenis zich zal voordoen, vermenigvuldigd met de maximale financiële impact (die niet is afgedekt) wanneer de gebeurtenis zich daadwerkelijk voordoet.

Ten slotte hebben wij de risico’s beoordeeld door ze, een kleur te geven op basis van de kans dat een gebeurtenis zich voordoet en de hoogte van het financiële gevolg van het optreden van de gebeurtenis. Zie Figuur 1. kleurenschema risicobeoordeling. Deze methodiek maakt het mogelijk de risico’s onderling te rangschikken naar grootte van het risico.

Hierna treft u de uitgebreide risico-inventarisatie en –beoordeling aan

Thema	Onderwerp	Toelichting risico	Kans	Impact	Risico bedrag	Risico	Beheersmaatregel
7 Volksgezondheid en milieu	Illegale stort	Waalre kan geconfronteerd worden met illegale stort van (chemisch) afval. De laatste jaren is er een sterke stijging in Brabant van dumping van drugsafval. Bij bodemvervuiling kunnen kosten hoog oplopen en veroorzaker is zelden te achterhalen.	75%	100.000	75.000		Het risico is afhankelijk van de gebeurtenis en niet vooraf in te schatten. Er is wel een provinciale regeling betreffende dumping van drugsafval waarbij een gedeelte van de kosten voor het opruimen gedekt zijn.
7 Volksgezondheid en milieu	Bodemsanering	Risico's m.b.t. bodemverontreiniging.	10%	500.000	50.000		Als grondeigenaar kan Waalre aansprakelijk gesteld worden voor (nieuwe) bodemverontreinigingen. Inschatting lastig, want afhankelijk van eigendomssituatie en mate van bodemverontreiniging.
8 Volkshuisvesting, ruimtelijke ordening en stedelijke vernieuwing	Bouwgrond-exploitatie	Terugverdienen geinvesteerde boekwaarde per 31-12-2024 is onzeker. Vanaf 2019 wordt de IFLO-methode gebruikt voor het bepalen van het benodigd weerstandsvermogen. Deze methode betekent dat 10% van de boekwaarde + 10% van de nog te maken kosten aangehouden worden als weerstandsvermogen.	10%	13.788.720	1.378.872		Risico's betreffende grotere projecten en bouwgrondexploitatie in het algemeen worden planmatig geactualiseerd en beheerst. Zie verder paragraaf G.
6 Sociaal domein	Jeugdzorg / Wmo	Jeugdzorg en de Wet maatschappelijke ondersteuning zijn open einde regelingen. Door korting (vanuit het Rijk) op de budgetten loopt Waalre een risico. Maatschappelijke ontwikkelingen zoals inflatie en de oorlog in Oekraine met hoge energieprijzen en vluchtelingenopvang als gevolg, zorgen voor onzekere situatie die mogelijk invloed heeft op Jeugdzorg en Wmo.	50%	1.000.000	500.000		Monitoring per kwartaal van kosten en verwachtingen d.m.v. monitor Sociaal Domein. Structurele wijzigingen nemen we rechtstreeks op in de begroting. De reserve sociaal domein zorgt voor opvang incidentele uitschieters maar is op moment nagenoeg leeg, het is zaak deze weer te gaan voeden.
6 Sociaal domein	Jeugdzorg	Continuïteit jeughulpaanbieder borgen om faillissement te voorkomen. Faillissement van deze zorgaanbieder zou leiden tot onmiddellijke discontinuïteit op (het aanbod van) cruciale zorgfuncties op het vlak van opvoeden en opgroeien (pleegzorg, coördinatie crisis en verblijf met dag- en nachtbehandeling).	50%	47.000	23.500		De jeugdhulpverlener heeft een voorschot gekregen wat bestaat uit een deel voor acute liquiditeitsproblemen en een deel als financiële buffer. Het risico wordt gedragen door alle gemeenten mocht de zorgaanbieder niet in staat zijn om het voorschot geheel terug te betalen. Voor Waalre betekent dit maximaal € 47.000.
6 Sociaal domein	Plus Team	Het PlusTeam is een Gemeenschappelijke regeling met Geldrop-Mierlo en heeft geen weerstandsvermogen.	N.v.t.		43.900		Risico voor Waalre is opgenomen o.b.v. begroting 2025 PlusTeam. Benodigde weerstandscapaciteit is € 75.600. Waalre neemt voor 25% deel in deze GR. Daar bovenop schatten we in dat de continuiteit bedrijfsvoering een verhoogd risico heeft vanwege het hoge ziekteverzuim.
6 Sociaal domein	Ergon	Waalre neemt deel aan de Gemeenschappelijke regeling WRE (Ergon)	N.v.t.		84.000		Risico voor Waalre is opgenomen o.b.v. begroting 2025 GRWRE. Het weerstandsvermogen is 11 miljoen. Het minimaal benodigd weerstandsvermogen is 13,8 miljoen. Er is 2,8 milljoen meer weerstandsvermogen nodig. Waalre neemt voor 3% deel in deze GR.
1 Openbare orde en veiligheid	VRBZO	Waalre neemt deel aan de Gemeenschappelijke regeling Veiligheidsregio Brabant-Zuidoost.	N.v.t.		25.917		Risico van Waalre is opgenomen o.b.v. begroting 2025 VBRZO. Benodigde weerstandscapaciteit is € 5.385.000. Het weerstandsvermogen bedraagd €4.049.062, hierdoor is € 1.335.938 meer weerstandsvermogen nodig. Waalre neemt voor 1,94% deel in deze GR.
7 Volksgezondheid en milieu	GGD	Waalre neemt deel aan de Gemeenschappelijke regeling GGD Brabant-Zuidoost.	N.v.t.		9.900		Risico voor Waalre is opgenomen o.b.v. begroting 2025 GGD. Het weerstandsvermogen is 3,05 miljoen. Het minimaal benodigd weerstandsvermogen is 3,5 miljoen. Er is 0,45 milljoen meer weerstandsvermogen nodig. Waalre neemt voor ca.2,2% deel in deze GR.
8 Volkshuisvesting, ruimtelijke ordening en stedelijke vernieuwing	Gewaarborgde geldleningen	De gemeente staat garant voor geldleningen van woningcorporaties, zorgcentra en enkele plaatselijke verenigingen.	1%	10.187.586	101.876		Er wordt terughoudend omgegaan met garanties. De stand van de gewaarborgde geldleningen is per 1-1-2024 € 20.375.172. De gemeente staat voor 50% garant, oftewel maximaal € 10.187.586. Het bedrag waarvoor de gemeente maximaal aangesproken kan worden is dus € 10.187.586. De afgelopen 5 jaar is er geen aanspraak gedaan op deze voorziening.
0 Bestuur en ondersteuning	Schadeclaims	Verwachte jaarlijke schadeclaims die niet specifiek zijn gekoppeld aan dossiers. De gemeente kan schadeclaims ontvangen als gevolg van activiteiten die zij verricht, welke niet (volledig) onder de verzekering voor aansprakelijkheidsstelling vallen.	25%	10.000	2.500		Het aantal claims richting Waalre is beperkt. Genoemd bedrag is maximum bedrag voor lopende schadeclaims.
0 Bestuur en ondersteuning	Informatie veiligheid / Cybercriminaliteit	Informatieveiligheid richt zich op het beveiligen van alle organisatiegegevens, zowel die binnen de gemeente Waalre aanwezig zijn, als daarbuiten bij ingehuurde leveranciers en/of andere derde partijen. Het is een continue-proces om (externe) dreigingen en kwetsbaarheden te detecteren, de risico's daarvan te beoordelen en steeds de juiste maatregelen te nemen om de organisatiegegevens blijvend te beschermen. Binnen de organisatiegegevens zijn ook persoonsgegevens aanwezig, het risico hiervan wordt onder punt privacy nader toegelicht.	30%	1.000.000	300.000		Informatiebeveiligingsbeleid is aangepast op de Baseline informatiebeveiliging overheid. Een plan is opgesteld om maatregelen te treffen die zorgen dat de risico's worden beheerst.
0 Bestuur en ondersteuning	Privacy	Het verwerken van persoonsgegevens is integraal verbonden aan nagenoeg alle wettelijke taken, binnen de domeinen en bedrijfsvoering, die de gemeente Waalre heeft. Het is een continue-proces om te zorgdragen voor een zorgvuldige verwerking om alle burgers en medewerkers te beschermen tegen schade en het risico daarop te beheersen. De Autoriteit Persoonsgegevens kan boetes of andere sancties opleggen wanneer de AVG niet voldoende wordt nageleefd. Door de juiste beheersmaatregelen te nemen achten we de kans hierop klein, echter is de impact van een inbreuk wel aanzienlijk door eventuele herstel- en nevenschade.	1%	5.000.000	50.000		Het hebben van protocollen en procedures voor de uitvoering van de verplichtingen in het kader van de AVG. Het geven van adviezen over privacyvraagstukken. Blijven inzetten op bewustwording en controle van processen. De aanstelling van een functionaris Gegevensbescherming.
0 Bestuur en ondersteuning	Krapte op de arbeidsmarkt / op peil houden personele bezetting	Alle organisaties in Nederland hebben op dit moment moeite met het vinden van gekwalificeerde medewerkers. Het is niet alleen lastig om nieuwe professionals te werven, maar ook om goed personeel te behouden. Bovendien zorgt een lage bezetting ervoor dat het werk over minder werknemers verdeeld kan worden, waardoor de werkdruk nog hoger oploopt. Hierdoor is het risico op hoge inhuur- en recruitmentkosten evident aanwezig.	50%	233.000	116.500		In de begroting is voor jaarschijf 2025 (€ 67.000) frictiekosten opgenomen om te waarborgen dat wettelijke taken uitgevoerd blijven worden. Het is de vraag of dit budget voor frictiekosten voldoende zal zijn. Wanneer het niet lukt vacatures tijdig ingevuld te krijgen lopen de inhuur- en recruitmentkosten op. Overigens wordt een deel van de vacatures bewust later ingevuld. Dit is dan ook geen risico. Het risico bestaat uit de vacatures die niet bewust later worden ingevuld.
0 Bestuur en ondersteuning	Algemene uitkering gemeentefonds	Via circulaires wordt de gemeente 2 maal per jaar geconfronteerd met aanpassingen vanuit het gemeentefonds. De rijksoverheid is verantwoordelijk voor een nieuw verdeelstelsel. Ook pleit de VNG voor meer geld voor de gemeenten, ‘de koek” moet groter. Op basis van de laatste berekeningen is het verdeeleffect voor gemeente Waalre € 86,- per inwoner nadelig.	10%	873.000	87.300		In de begroting is rekening gehouden met een nadeel van € 37,50 per inwoner. Het is nog niet bekend of het restant ook daadwerkelijk gekort zal worden op Waalre.
7 Volkshuisvesting en milieu	Afvalinzameling door Diftar	Door de gemeente is een inschatting gemaakt van de kosten voor de inzameling van afval via het Diftar systeem. Echter, de inschatting blijft lastig en daarom voor de eerste jaren een risco dat de gemeente geld zal moeten bijleggen.	20%	150.000	30.000		De inschatting is gemaakt m.b.v. ervaringscijfers van andere, vergelijkbare gemeenten en rekening houdende met bv. meer zwerfafval/ afvaldumping. De ervaring van enkele jaren na invoering zal ons leren of de huidige inschatting juist is.
8 Volkshuisvesting, ruimtelijke ordening en stedelijke vernieuwing	Stikstofbesluit (Programma Aanpak Stikstof)	Bouwprojecten kunnen vertraging oplopen of duurder uitvallen doordat we maatregelen moeten nemen om aan eisen te voldoen. Ook op onze exploitatiebegroting kan dit invloed hebben doordat er bijvoorbeeld tijdelijk minder bouwleges worden ontvangen doordat er minder vergunningen worden verstrekt.		PM
0 Bestuur en ondersteuning	Jaarrekening- controle accountant	N.a.v. de jaarrekeningcontrole 2023 is er een verschil van inzicht met de accountant ontstaan over de kosten van deze controle. Op dit moment zijn de partijen nog in gesprek.		PM
					2.879.265	Subtotaal
					2.591.300	Subtotaal 90%


	Risico's onvoorzien	Stelpost voor gebeurtenissen met een niet gekwantificeerd/benoemd negatief gevolg.			100.000		N.v.t.

					2.691.300	90% totaal = benodigde weerstandscapaciteit

Beschikbare weerstandscapaciteit

De beschikbare weerstandscapaciteit omvat de middelen en mogelijkheden van de gemeente om financiële tegenvallers als gevolg van risico’s op te vangen, waarvoor geen andere dekking aanwezig is en zonder het bestaande beleid aan te hoeven passen. We berekenen de beschikbare weerstandscapaciteit als de som van alle elementen uit de gemeentelijke financiën die we daadwerkelijk kunnen inzetten om niet-begrote kosten te dekken. Onderstaande tabel geeft inzicht in de opbouw van Waalres beschikbare weerstandscapaciteit.

Berekening ratio weerstandscapaciteit per 31-12					123
	2024		2025
	Incidenteel	Structureel	Incidenteel	Structureel
a. exploitatie
- fictieve belastingcapaciteit		1.500.000		1.500.000
- post onvoorzien (regulier)	115.000	100.000	115.000	100.000
	115.000	1.600.000	115.000	1.600.000

b. vermogen
- algemene buffer reserve	5.000.000		5.000.000
- algemene reserve sociaal domein	56.867		56.867
- algemene reserve vrij besteedbaar	1.386.155		1.386.155
- stillle reserves	4.952.367		4.952.367
	11.395.389	-	11.395.389	-

Totale weerstandscapaciteit	11.510.389	1.600.000	11.510.389	1.600.000

Incidenteel en strucureel samen		13.110.389		13.110.389

Berekening ratio weerstandsvermogen

Zoals reeds vermeld onder de conclusie, komt de ratio voor het weerstandsvermogen van de gemeente Waalre voor 2024 en 2025 dus uit op:

Berekening ratio weerstandscapaciteit per 31-12				123
		2025	2024
Beschikbare weerstandscapaciteit	13.110.389	4,87	4,17
Benodigde weerstandscapaciteit	2.691.300	4,87	4,17

Minimale weerstandscapaciteit	2.500.000	0,93	0,89
Benodigde weerstandscapaciteit	2.691.300	0,93	0,89

Aanwezige weerstandscapaciteit, excl. stille reserve + fictieve belastingcapaciteit	6.658.022	2,47	1,87
Benodigde weerstandscapaciteit	2.691.300	2,47	1,87

Financiële kengetallen (horizontale verantwoording)

De financiële kengetallen geven inzicht in de financiële positie en de baten en lasten van de gemeente Waalre. Door de kengetallen is het makkelijker om Waalre te vergelijken met andere gemeenten. Het biedt ook de mogelijkheid om normen te stellen, net als bij de beoordeling van het weerstandsvermogen gebeurt. De verwachting is dat in de komende jaren normen ontwikkeld worden en er wellicht ook een landelijke normering komt. Vooralsnog hebben de kengetallen voornamelijk een signaleringswaarde.
Het oordeel baseren we op de huidige geadviseerde normen van de VNG conform de volgende tabel.

Kengetal		Voldoende	Matig	Onvoldoende	123
1(a+b)	Netto schuldquote (gecorrigeerd voor alle verstrekte leningen)	< 90 %	90 – 130 %	> 130 %
2	De solvabiliteitsratio	> 50 %	20 – 50 %	< 20 %
3	Kengetal grondexploitatie	< 20 %	20 – 35 %	> 35 %
4	Structurele exploitatieruimte	> 0,6 %	0 < 0,6 %	< 0 %
5	Belastingcapaciteit	< 95 %	95 – 105 %	> 105 %

Totaaloverzicht van de kengetallen voor de gemeente Waalre

In onderstaande tabel worden de kengetallen voor Waalre gepresenteerd. Het oordeel wordt op basis van bovenstaande tabel weergegeven.


Kengetal weerstandsvermogen		Begroting 2024	Begroting 2025	Oordeel 2025	Begroting 2026	Begroting 2027	Begroting 2028
1a	Netto schuldquote	78,5%	76,0%	Voldoende	85,1%	76,3%	98,8%
1b	Netto schuldquote gecorrigeerd voor alle verstrekte leningen	76,6%	74,5%	Voldoende	83,7%	75,1%	97,8%
2	Solvabiliteitsratio	13,8%	14,7%	Onvoldoende	14,2%	15,2%	13,4%
3	Kengetal grondexploitatie	12,1%	10,9%	Voldoende	11,0%	10,9%	10,7%
4	Structurele exploitatieruimte	0,16%	0,23%	Matig	-1,84%	-0,97%	-0,07%
5	Belastingcapaciteit	102,9%	109,3%	Onvoldoende	116,7%	119,7%	122,6%

Toelichting op de kengetallen

1a en 1b. Netto schuldquote (ook gecorrigeerd voor alle verstrekte leningen)
De netto-schuldquote vergelijkt de leningen van de gemeente (met aftrek van de geldelijke bezittingen) gecorrigeerd met de leningen die de gemeente heeft uitstaan (deze middelen vloeien immers op termijn terug) met de totale baten van de rekening. Hiermee geeft deze indicator inzicht in de mate waarin de begroting 'vastligt' door rente en aflossing. Hoe hoger de schuld, hoe hoger de netto schuldquote.

In 2025 verwachten we een vaste geldlening van € 10.000.000 aan te moeten trekken. Dit heeft een negatieve invloed op het kengetal. In de basis is de schuldquote voor Waalre nog gezond.

2. De solvabiliteitsratio
De solvabiliteit geeft de mate aan waarin de gemeentelijke bezittingen (balanstotaal) zijn gefinancierd uit eigen middelen (eigen vermogen) en geeft daarmee inzicht in de mate waarin de gemeente in staat is aan haar financiële verplichtingen te voldoen.
De solvabiliteitsratio van Waalre is onvoldoende. Dit wordt enerzijds veroorzaakt doordat de voorziening riolering veel middelen bevat (voorzieningen behoren tot het vreemd vermogen). Daarnaast verwacht Waalre een lening aan te trekken in 2025, waardoor de solvabiliteitsratio structureel onvoldoende blijft. In de nota reserves en voorzieningen zijn afspraken gemaakt om de solvabiliteit te monitoren en een ijzeren voorraad aan te houden in de algemene reserve.

3. Kengetal grondexploitatie
Het kengetal grondexploitatie geeft aan hoe de waarde van de bouwgronden zich verhoudt tot de geraamde baten. De paragraaf grondbeleid biedt hierin meer inzicht. Hoe hoger het kengetal, hoe hoger het risico voor de exploitatie indien het terugverdienen onverhoopt niet geheel lukt. Tweemaal per jaar wordt beoordeeld in hoeverre de boekwaarde van de bouwgronden kan worden terugverdiend. De accountant toetst dit jaarlijks. Door het lage kengetal is het risico van het niet terugverdienen van kosten voor de grondexploitatie zeer beperkt in Waalre.

4. Structurele exploitatieruimte
Het financiële kengetal "structurele exploitatieruimte" geeft aan hoe groot de structurele vrije ruimte binnen de vastgestelde begroting is. Daarnaast geeft dit kengetal ook aan of de gemeente in staat is om structurele tegenvallers op te vangen dan wel of er nog ruimte is voor nieuw beleid. Een percentage van 0% betekent dat de structurele baten exact toereikend zijn om de structurele lasten (waaronder de rente en aflossing van een lening) te dekken.
De structurele exploitatieruimte van Waalre is in 2025 matig maar toereikend om de structurele lasten te dekken.

5. Belastingcapaciteit: Woonlasten meerpersoonshuishouden
Het kengetal belastingcapaciteit geeft weer hoe de belastingdruk zich verhoudt ten opzichte van het landelijk gemiddelde van alle gemeenten van het jaar daarvoor. Dat betekent dat de stijging van 2024 naar 2025 niet in het landelijk gemiddeld is opgenomen. De ruimte die een gemeente heeft om belastingen te verhogen wordt vaak gerelateerd aan de totale woonlasten voor de inwoner. Een belastingcapaciteit van 100% betekent dat de woonlasten op het landelijk gemiddelde liggen. Onder de woonlasten worden verstaan de absolute bedragen voor onroerendezaakbelasting (OZB) en de riool- en afvalstoffenheffing voor een woning met gemiddelde WOZ-waarde in die gemeente.
De belastingcapaciteit is onvoldoende in 2025 omdat de woonlasten voor de inwoners van Waalre in 2025 verder stijgen. Waalre zal voor dit kengetal nooit een voldoende score kunnen behalen omdat de gemiddelde WOZ-waarde fors hoger ligt dan het landelijk gemiddelde. Daarnaast wordt de vergelijking gemaakt met het landelijk gemiddelde van het voorgaande jaar. Vandaar dat we in paragraaf A een vergelijking laten zien waarbij we uitgaan van gelijke WOZ-waarden.

Conclusie op basis van de kengetallen

De kengetallen laten een financieel kwetsbare gemeente zien. De basis is kwetsbaar zeker gezien de ambities die Waalre heeft voor de nabije toekomst en de risico’s die Waalre boven het hoofd hangen. Drie van de zes kengetallen laten een voldoende oordeel zien, één kengetal een matig oordeel en twee kengetallen zijn onvoldoende.

Het kengetal Netto Schuldquote is t.o.v. de begroting 2024 verslechterd, maar voldoende. Deze verslechtering wordt veroorzaakt doordat we per 2025 verwachten een vaste geldlening van € 10.000.000 aan te moeten trekken.

De solvabiliteitsratio is de laatste jaren enigszins gestabiliseerd door meer toezicht op onttrekkingen uit de algemene reserves en waar mogelijk het versterken ervan. Daarnaast is er aandacht voor het op peil houden van het eigen vermogen.

De belastingcapaciteit is onvoldoende in 2025 omdat de woonlasten voor de inwoners van Waalre zijn gestegen t.o.v. het landelijk gemiddelde van het jaar daarvoor. Voor de komende jaren zien we een verslechtering van dit kengetal, veroorzaakt door een benodigde stijging van de belastingdruk in Waalre.

De kengetallen moeten altijd in samenhang worden bezien, omdat ze alleen gezamenlijk en in hun onderlinge verhouding een goed beeld kunnen geven van de financiële positie van de gemeente.